قلعه رودخان یکی از عجایب هفتگانه گیلان
این مکان تاریخی زیبا و نکات قابل توجه آن اختصاص دارد زمان لازم برای مطالعه این مقاله 11 دقیقه می باشد.
فهرست مطالب [مخفی]
درباره قلعه رودخان
قلعه رودخان نام قلعه ای تاریخی متعلق به دوران سلجوقی در 20 کیلومتری جنوب غربی شهر فومن در استان گیلان است. این قلعه با 26 ، هکتار مساحت بر فراز ارتفاعات روستای رودخان قرار دارد. دیوار قلعه 1500 متر طول دارد و در آن 5 برج قرار گرفته شده است. در دوره سلجوقیان این قلعه تجدید بنا شده و از پایگاه های مبارزاتی اسماعیلیان بوده است.
بر روی سردر ورودی آن درج شده است که این قلعه در سال 918 تا 921 هجری قمری برای سلطان حسام الدین امیردباج بن امیر علاء الدین اسحق تجدید بنا شده است. این کتیبه در موزه گنجینه رشت نگهداری می شود. این قلعه در ارتفاعی بین 665 تا 715 متر از سطح دریا واقع شده است و در کنار آن رودخانه ای با همین نام جاری است.قلعه رودخان در20 کیلومتری جنوب شرقی فومن از دهستان گوراب پس در بخش مرکزی شهرستان فومن قرار دارد.
ارتفاع این قلعه بین 655 تا 715 از سطح دریا در خط الراس یکی از ارتفاعات منطقه واقع شده است. در سمت راست قلعه ، رودخانه ای به همین نام قرار دارد که از ارتفاعات سرچشمه گرفته و آب آن از جنوب به شمال در جریان است. علاقه مندان به دیدن قلعه بعد از عبور از شهر فومن ، پس از گذشتن از روستاهای گشت ، کر و محله ، گشت رودخان ، سیاه کش ، گوراب پس ، ملسکام و سعیدآباد به روستای قلعه رودخان می رسید.
پس از گذشتن از حیدرآلات و طی سه کیلومتر جاده خاکی وارد اراضی پارک جنگلی قلعه رودخان شده و بایدمسیر یک و نیم کیلومتری صعود تا محل قلعه را از راه پله احداث شده ، عبور کنند. گفتنی است قلعه رودخان از دو بخش تشکیل شده است ، قسمت ارگ یا شاه قلعه در دو طبقه و از آجر ساخته شده که در قسمت غربی این بنا واقع است ، قلعه کلا دارای دو ارگ شانزده قراول خانه است.
معماری قلعه رودخان
قلعه رودخان از دو بخش ارگ و قورخانه تشکیل شدهاست. ارگ در قسمت غربی این بنا در دو طبقه واقع شده و جنس آن از آجر است. قراولخانهها در قسمت شرقی در دو طبقه با نورگیرها و روزنههای متعدد بر اطراف مسلط است. چشمهای نیز میان قلعه و گودترین محل آن وجود دارد. بخش شرقی قلعه شامل دوازده ورودی ، زندان ، در اضطراری ، حمام و آبریزگاه است. بخش غربی دوازده ورودی دارد ، چشمه ، حوض ، آبانبار ، سردخانه ، حمام ، آبریزگاه شاه نشین و چند واحد مسکونی که با برج و بارو محصور شدهاند ، دیگر بناهای این بخش را تشکیل میدهند.
40 برج دیدهبانی دور تا دور قلعه را احاطه کرده که اتاقهای هشت ضلعی آن با طاقهای گنبدی پوشانده شدهاست. دور تا دور دیوارها و برجها روزنههایی شیبدار دیده میشود که برای ریختن مواد مذاب و تیراندازی تعبیه شدهاند. لازم است ذکر شود که در طول تاریخ قلعه ، هیچگاه دشمنی به آن نفوذ نکرده و نتوانسته آن را فتح کند.
نحوه کشف قلعه رودخان
با گذشت سالها این قلعه در میان جنگلهای گیلان به خواب فرو رفته بود. تا اینکه محققی لهستانی به نام آلکساندر شودزکو خچکو در سال 1830 میلادی ، قلعه را دید و دربارهی ان چنین نوشت: «دژی است بر بالای کوهی در قسمت علیای رودخانه ای به همین نام ، بام آن سنگی است و طرفین ورودی دارای دو برج دفاعی مستحکم است و بر کتیبه سردر ورودی آن حک شده است که این قلعه برای نخستین بار در سال 918 تا 921 هـ.ق برای سلطان حسام الدین امیردباج بن امیر علاءالدین اسحق تجدید بنا شده است»
علت ساخت قلعه رودخان
این بنا به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژهی خود از انتخابهای ویژهی پادشاهان و فرماندهها بوده است. قلعه با هزار پله و شیبی لغزنده رویایی بود که به سختی میشد به آن دسترسی داشت. رودخان در ابتدا توسط ساسانیان بنا شد. در آن دوران از نفوذ لشکرکشی اعراب جلوگیری میکرد. پس از آن با حضور سلجوقیان در ایران ، بنا مرمت شد. سازهی جدید محلی برای دفاع از پادشاه و خانوادهاش بود.
امیره حسام الدین دباج فومنی (مظفرالسلطان) ، فرمانروای بیه پس بود که به عنوان اولین قدرت منطقهای که از دستورات صفویان سرپیچی کرد ، از وی یاد میشود. او به بازسازی قلعه رودخان پرداخت. اما در نهایت مقاومت او بی نتیجه ماند و در تبریز دستگیر و اعدام شد.
جزئیات بخشهای مختلف قلعه
- بخش شرقی : این بخش با یک در از سایر بخشها جدا میشود. قسمت شرقی روی تپهای به ارتفاع 670 متر قرار دارد. بناهای این قسمت نظامی هستند. دروازهی ورودی ، زندان ، در اضطراری و تعدادی واحد مسکونی و دو برج بزرگ در این بخش از بنا قرار دارند.
- بخش مرکزی : این بخش در ارتفاعی کمتر از سایر بخشهای بنا قرار دارد. در اصلی قلعه در این مکان قرار گرفته است.
- بخش غربی: بخش غربی قلعه از پر شیبترین قسمتهای بنا است. این بخش محل زندگی پادشاه بوده. آب انبار ، آبریزگاه ، سردخانه ، شاه نشین و تعدادی واحدهای مسکونی در این بخش قلعه هستند. این قسمت مهمترین بخش قلعه است و معماری متفاوتی دارد. یکی از زیباترین جزئیات شاه نشین ، وجود چشمهی آب در آن است. این چشمه تا پیش از خشک شدن منبع اصلی آبرسانی قلعه بوده.
گذران وقت در قلعه رودخان
بازدید از این قلعه یکی از بهترین انتخابهای برای روزهای پیش رو است. در این ایام جنگل در زیباترین حالت خود قرار دارد و نشاط طبیعت شما را فرا میخواند. این قلعه به گفتهی دکتر منوچهر ستوده سومین بنا از عجایب هفتگانه گیلان است. شما با عبور از روستاهای گشت ، کردمحله ، گشت رودخان ، سیاه کش ، گوراب پس ، ملسکام ، سعیدآباد به روستای قلعه رودخان میرسید.
با گذر از حیدرآلات و طی کردن سه کیلومتر جادهی خاکی به زمینها قلعه رودخان وارد میشوید و مسیر باقیمانده تا صعود به قلعه را باید از پلههای آن که عدد آنها به 1000 میرسد ، بالا بروید. این مسیر ممکن است شما را خسته کند اما طبیعت زیبا و حضور مردم محلی که محصولات خود را برای فروش عرضه میکنند این خستگی را به هیجان بدل میکند. در نهایت دیدن شکوه قلعه چنان شما را در برمیگیرد که تنها زیبایی محض همسفر شما است.
اسکان در قلعه رودخان
اگر قصد ماندن در منطقه را دارید ، انتخابها متفاوتی برای اسکان پیش روی شما است. اجاره سوئیت و ویلا یکی از این انتخابها است. اما انتخاب هیجان انگیز دیگر برپایی چادر و کمپینگ است. اگر وسایل لازم را همراه خود دارید برای عملی کردن این پیشنهاد درنگ نکنید.
مناسب ترین زمان سفر به قلعه رودخان
بهار و تابستان اوج زیبایی جنگل است و این بهترین تصویری است که در ذهن شما میماند. اما پاییز با تن نارنجی جنگل مانند قابی فراموش نشدنی است. البته فراموش نکنید که در پاییز به دلیل بارندگی این مسیر لغزنده و خطرناک است. زمستانها قلعه رودخان مانند خوابی آرام است که به شما پیشنهاد میکنیم اجازه بدهید این خواب به آرامی سپری شود. چرا که مسیر برفی و سرمای منطقه ممکن است خاطرات بدی را به یادگار بگذارد.
بازار قلعه رودخان
فرقی نمیکند که از چه مسیری راهی قلعه رودخان شوید ، راه آسفالته ای که در کنارش رودخانه قرار دارد شما را پس از گذشتن از پیچ های متعدد به محلی میرساند که باید قدم زنان خود را به جنگل برسانید،در کنار این جنگل زیبا بازارچه سنتی اهالی محلی قرار دارد که با زیبایی خاص و تنوعی که این بازارچه دارد شما را به خود جذب کرده تا قدمی در آن بزنید و یک بازدید از این مکان زیبا داشته باشید
محلهای دسترسی به قلعه رودخان
علاقهمندان به دیدن قلعه بعد از عبور از شهر فومن ، پس از گذشتن از روستاهای گشت ، کر و محله ، گشت رودخان ، سیاه کش ، گوراب پس ، ملسکام و سعیدآباد به روستای قلعه رودخان رسیده و پس از گذشتن از حیدرآلات و طی سه کیلومتر جاده خاکی وارد اراضی پارک جنگلی قلعه رودخان شده و باید مسیر 1.5 کیلومتری صعود تا محل قلعه را از راه پله احداث شده ، عبور کنند. برای رسیدن به این قلعه باید آمادگی جسمانی کافی را داشته باشید.
وسایل مورد نیاز برای سفر به قلعه رودخان
همانطور که بیان شد مسیری را باید از میان جنگل برای رسیدن به قلعه طی کنید که این امر باید با داشتن تجهیزات کامل انجام شود و این تجهیزات شامل :
- کفش مناسب
- لباس متناسب با فصل
- کلاه آفتابی و عینک آفتابی
- مقداری آب برای جبران آب از دست رفته بدن
- خوراکیهای کم حجم و مقوی
- کرم ضدآفتاب
- باتوم یا چوب دستی
کمی صبر و حوصله و بردباری در زمان پیاده روی 90 دقیقهای برای پیمودن مسیر تا قلعه رودخان لازم می باشد. همچنین یادمان باشد قلعه رودخان ، زیبا ، جذاب و پر ابهت است ، اما دیوارههای لغزنده ، پرخزه و بدون حفاظ آن خطرناک و منتهی به درههای عمیق 40 تا 150 متری است. علاوه بر آن پلههای منتهی به قلعه ، غیرمهندسی و لغزنده است ، بنابراین باید با آرامش و اطمینان کامل گام برداشت. لطفا در طول مسیر خود از آسیب زدن به طبیعت یا حرکتهای تند و سریع بهروی پلهها یا در بنای قلعه بپرهیزید.
آدرس
استان گیلان ، 25 کیلومتری جنوب غربی شهر فومن.
منبع : بیتوته ، ستاره ، سفرزون ، ویکی پدیا (منبع عکس ویکی پدیا)